Czerwony Klasztor w Pieninach na Słowacji

Czerwony Klasztor (słow. Červený kláštor) – kompleks klasztorny na Słowacji w miejscowości Czerwony Klasztor nad Dunajcem, na pograniczu Pienin i Magury Spiskiej.
Został ufundowany w 1319 przez Kokosza Berzewiczego, węgierskiego magnata. Fundacja ta była częścią kary, jaką miał on ponieść za zabicie Chyderka z rodu Györgów. Za karę miał ufundować 6 klasztorów oraz zamówić w nich 4 tys. Mszy za spokój duszy zmarłego.
Budowę klasztoru rozpoczęto w 1330, była ona również wspierana przez polskich królów: Kazimierza Wielkiego i Królową Jadwigę, nazywano go nawet Klasztorem Lechnickim.
Zamieszkany był początkowo przez mnichów z zakonu kartuzów. Kartuzi należeli do najsurowszych zakonów kontemplacyjnych. Żyli odseparowani od ludzi, milcząc i poszcząc, spędzali czas na modlitwach i kontemplacji. Zakonnicy byli utrzymywani przez podatki pochodzące z 10 wsi.
W latach 1431 - 1433 klasztor był łupiony przez husytów. Później nadszedł czas przejmowania pienińskich parafii katolickich przez ewangelików.
Zakonników na długi czas zastąpili właściciele świeccy. W 1563 roku były klasztor uzyskał tolniański żupan Gašpar Magóczy, którego nazwisko występuje w najstarszej księdze majątkowej dóbr Czerwonego Klasztoru. Właściciele majątków często się zmieniali.
W 1704 roku biskup Władysław Matiaśovsky darował zapisem w testamencie Czerwony Klasztor zakonowi Kameduli, którzy przybyli do Czerwonego Klasztoru z Włoch w 1705.
Zakonnicy rozpoczęli rozbudowę klasztoru i wznosili dalsze budowle: domki-pustelnie, szpital, aptekę, zajazd dla podróżnych i wieżę kościoła.
W latach 1747 - 1756 kościół zyskał barkowy wystrój z pięknym ołtarzem oraz zabytkową dziś polichromię.
Klasztor kameduli stał się ważnym centrum kulturalnym i narodowym regionu. Przyczynił się do tego przede wszystkim ojciec Romuald Hadbavny (1714 - 1780). Z jego osobą wiąże się pierwszy przekład Pisma Świętego na język słowacki w 1750 roku i słownik łacińsko-słowacki z 1763 roku. Obszerne dzieło, 942 strony, zawierało również zwięzłą gramatykę, którą można traktować jako pierwszą próbę kodyfikacji języka słowackiego.
Zakon działał do roku 1782, kiedy został skasowany przez cesarza Józefa II. Archiwum zostało wywiezione do Budapesztu, część wyposażenia kościelnego sprzedano do Muszyny.
Dobra należące do zakonu zostały rozdysponowane wśród kilkuset rodzin niemieckich kolonistów, którzy w tym czasie przybyli do pobliskich Dolnych Lechnic (Unterlechnitz), wówczas też upowszechniła się niemiecka nazwa Rotes Kloster (węg. Vöröskolostor).
Klasztor w 1820 roku trafił do kapituły greckokatolickiej w Preszowie. Od tej chwili Czerwony Klasztor powoli podupadał. Upadek ten przyspieszył pożar, który miał miejsce w 1907, w wyniku którego zniszczone zostały dachy i zawaliła się wieża kościoła. Klasztor przeszedł na własność węgierskiego ministerstwa rolnictwa.
To właśnie w Czerwonym Klasztorze w 1932 roku powołano pierwszy międzynarodowy – polsko-słowacki – park natury w Pieninach.
W latach 1952 - 1968 przeprowadzono remont generalny, a cały obiekt został uznany za narodowy pomnik kultury.
Najbardziej znanym w Polsce zakonnikiem z Czerwonego Klasztoru był ojciec Cyprian (Franz Ignatz Jäschke). W klasztorze pełnił obowiązki lekarza, cyrulika i aptekarza. W przyklasztornych ogrodach uprawiał zioła, z których sam sporządzał leki. Był też znany jako botanik, do czasów dzisiejszych w muzeum w Tatrzańskiej Łomnicy zachował się jego zielnik. Skatalogował w nim i opisał blisko 300 gatunków roślin rosnących w Pieninach, zbierał też rośliny w Tatrach. Znany też jest pod przydomkiem Latający Mnich, według opowieści miał na własnoręcznie skonstruowanej lotni zlecieć ze szczytu Trzech Koron na dziedziniec Czerwonego Klasztoru lub, jak głosi inna legenda, przelecieć nad Morskim Okiem, gdzie został zamieniony w skalny głaz, nazywany do tej pory Mnichem.



Na naszych stronach wykorzystujemy ciasteczka (cookies).    Dowiedz się więcej   OK